AB Komisyonu’nun yayımladığı RePowerEU Planı, daha esnek bir enerji sistemi ve gerçek bir Enerji Birliği için temiz enerji geçişini hızlandırarak ve güçleri birleştirerek Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığı hızla azaltmak olarak tanımlanıyor.
Ayrıca AB Dış Enerji Stratejisi; AB Enerji Tasarrufu Tebliğ; AB Güneş Enerjisi Stratejisi; Yenilenebilir Enerji, Binaların Enerji Performansı ve Enerji Verimliliği Direktiflerinde değişiklikler; Enerji Satın Alma Anlaşmaları ve prosedürleri hakkında tavsiye kararı da REPowerEU paketi içerisinde yer alıyor.
KÜRESEL YEŞİL VE ADİL GEÇİŞ DESTEKLENECEK
AB’nin diğer ülkelerle enerji tedarikini çeşitlendirmesi ve hidrojen veya diğer yeşil teknolojiler üzerine işbirliği de dahil olmak üzere uzun vadeli ortaklıklar kurması da ele alınıyor. AB’nin dış yatırım, işbirliği ve finansman aracı “Global Gateway” ile küresel yeşil ve adil geçişin ve enerji diplomasisinin desteklenmesi öngörülüyor. Bu bağlamda Akdeniz ve Kuzey Denizi’nde büyük hidrojen koridorlarının geliştirilmesi; Ukrayna (RePowerUkraine girişimi dahil), Moldova, Batı Balkanlar ve Doğu Ortaklığı ülkelerinin yanı sıra en savunmasız ortakların destekleneceği belirtiliyor ve bu bölgelerle işbirliği belgede önemli bir yer tutuyor.
ENERJİ PLANI’NIN AYRINTILARI
RePowerEU Planında öne çıkan noktalar şu şekilde:
I. ENERJİ TASARRUFU
İlk etapta enerji tasarrufunu yaygınlaştıracak değişikliklerin benimsenmesinin önemine dikkat çekiliyor ve Fit For 55 yasa paketinin tümüyle uygulamaya konulması sayesinde 2030 yılına kadar AB’nin gaz tüketiminin %30 azalmasının sağlanması hedefleniyor.
Bu doğrultuda enerji verimliliği hedefine ilişkin yönerge (Energy Efficiency Directive – EED) kapsamında belirlenen %9 tasarruf hedefinin %13’e çıkarılması öneriliyor.
Ayrıca hane halkı ve endüstriye yönelik özel iletişim kampanyaları ile kısa vadeli davranış değişikliklerini öngören ve gaz ve petrol talebini %5 oranında azaltabilecek ‘AB Enerji Tasarrufu Tebliğ’ açıklandı.
RePowerEU hedeflerine erişilmesini temin için AB ülkelerinin enerji tasarrufunu önceleyen vergi teşvikleri uygulayabilmesinin önü açılıyor.
II. ENERJİ KAYNAKLARININ ÇEŞİTLENDİRİLMESİ
Enerji ithalatında tedarikçi çeşitlendirmesi için AB Komisyonu ve AB ülkelerinin girişimiyle oluşturulan ve gönüllülük temelinde işleyecek AB Enerji Platformu gaz, LNG ve hidrojen alımlarında eşgüdüm ve birlikte hareketi sağlayacak.
Bir sonraki adım olarak ve ortak COVID aşı satın alım programına benzer bir şekilde AB Komisyonu, katılan AB ülkeleri adına gaz alımlarını müzakere edecek ve sözleşme yapacak bir “ortak satın alım mekanizması”nın geliştirilmesini değerlendirecek.
Bu platform Enerji Topluluğu Sözleşme Tarafları olan Ukrayna, Moldova, Gürcistan ve Batı Balkanlar ülkelerinin katılımına açık olacak.
Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi paket içerisinde açıklanan AB Dış Enerji Stratejisi kapsamında ayrıca ele alınıyor.
III. YENİLENEBİLİR ENERJİ GEÇİŞİNİN HIZLANDIRILMASI
2030 hedefiyle belirlenen yenilenebilir enerji hedefinin %40’tan %45’e çıkarılması gerektiği ifade ediliyor.
AB Güneş Enerjisi Stratejisi, Biometan Eylem planı ve yenilenebilir hidrojen üretimine dair yeni yetkilendirilmiş yasa ortaya konuyor.
Yenilenebilir enerji ve elektrik satın alma anlaşmaları hakkında AB ülkelerini yönlendirmek üzere AB Komisyonu’nun kılavuz hazırlayarak sunacağı belirtiliyor.
RePowerEU kapsamındaki hedeflerin başarılması için yürütülecek çalışmaların AB İnovasyon Fonu ve ayrıca ETS sertifikalarının satışından sağlanacak ek kaynak ile desteklenmesi öneriliyor.
Yenilenebilir enerji üretim izinlerinin verilmesi süreçlerinin hızlandırılacağı, AB işgücünün yenilenebilir enerji alanında çalışacak donanıma sahip olmasını sağlamak üzere 2020 Avrupa Beceriler Gündemi çerçevesinde çalışmalar yürütüleceği belirtiliyor.
IV. AKILLI YATIRIMLAR
REPowerEU hedefleri için 2022 ile 2027 arasında 210 milyar Euro ek yatırım gerekiyor. Öte yandan Rusya’nın fosil yakıt ithalatını azaltmanın yaklaşık 100 milyar Euro tasarruf sağlayabileceği ve AB’nin pandemi sonrası kurtarma paketi kapsamında kredilerde halihazırda 225 milyar Euro mevcut olduğu belirtiliyor. Mevcut çok yıllık AB bütçesi kapsamında uyum fonları, Ortak Tarım Politikası gibi farklı kanalların ve Connecting Europe Facility gibi fonların da kullanılacağı öngörülüyor.
“YEŞİL HİDROJEN, AVRUPA’NIN ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIĞINI SONA ERDİRMEK İÇİN GEREKLİ”
Polonya’nın ekonomisi kömür madenciliğine dayanan ancak 2018’den beri Avrupa’nın ilk hidrojen vadisi olması için çalışmalar yürütülen bölgesinde gerçekleştirilen Orta ve Doğu Avrupa Hidrojen Teknolojisi Forumu’nun açılışında konuşan AB Komisyonu Başkanı Ursula von Der Leyen, Avrupa’nın hidrojen ekonomisini oluşturduğunu kaydederek, şu noktalara işaret etmişti:
Yeni AB enerji paketi “REPowerEU” AB’de yılda 10 milyon ton yenilenebilir hidrojen üretimine yönelik 2030 hedefini iki katına çıkardı.
Yeşil hidrojen Avrupa’nın enerjide dışa bağımlılığını sona erdirmek için gerekli; hem ticari bir fırsat hem de enerji güvenliği adına atılan çok büyük bir adım.
Avrupa’da bölgeler hidrojen ekosistemleri kuruyor. Polonya’da 2023’te yerel üretimine başlanacak hidrojen ile çalışacak otobüsler ve hidrojen teknolojisiyle ilgili işler için işgücüne yönelik beceri geliştirme programları, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın ileri görüşlü bir sanayi politikası ve aynı zamanda büyüme stratejisi olduğunu gösteriyor.
Avrupa Birliği hidrojene geçişi hızlandırmak için üç konuda bölgelerin “ortağı” olarak destek sağlıyor: endüstrinin ihtiyacı olan öngörülebilirliği sağlıyor, büyük ölçekte kamu yatırımları yapıyor ve ileri seviyede araştırma ve özel sektör ittifaklarını destekliyor.
AB’nin pandemi toparlanma planı (NextGenerationEU) mevcut fiyatlar ile €800 milyar değerinde ve bunun 1/3’ünden fazlası Avrupa Yeşil Mutabakatı için belirlenen hedeflerin finansmanına yönelik ve yenilenebilir hidrojen üretmek için yeterli yenilenebilir elektriğin sağlanması açısından önemli. Toparlanma planının €9,3 milyarı doğrudan hidrojen projelerine ayrılırken, devlet yardımları açısından hidrojen bir öncelik olarak belirleniyor.
Hidrojenin bu yaz Ortak Avrupa Çıkarlarına Yönelik Projeler (IPCEI) kapsamına alınması ve €50 milyar üzerinde bir değere sahip büyük endüstri odaklı kamu-özel sektör ortaklığı yatırımlarının başlatılması planlanıyor.
Sanayi, kamu otoriteleri, sivil toplum ve diğer paydaşları bir araya getiren Avrupa Temiz Hidrojen İttifakı yanı sıra yeni açıklanan Temiz Hidrojen Ortaklığı ile €2 milyar büyüklüğünde araştırma ve inovasyon finansmanı aracılığıyla yeşil hidrojen teknolojilerinin endüstriyel uygulaması sağlanacak.