“En başta savaşı engelleyemeyenler ve daha sonra da bu savaşı yönetemeyenler barışı da tesis etmekte başarısız olacaklar. Bu hem gerçeklik hem de tarihin mantığıdır.”
Birinci yılını dolduran Ukrayna Rusya Savaşı geçtiğimiz hafta Arap basının birinci gündem hususlarından birisiydi. Arap gazetelerinde ve internet haber sitelerinde çıkan yorumlara bakıldığında Arap dünyasında savaşın uzama ihtimali daha baskın olarak bedellendiriliyor.
Ukrayna’da devam eden savaş birinci yılını doldururken Amerika Birleşik Devletleri Lideri Joe Biden’ın Kiev’i ziyaret etmesi bütün dünyada olduğu üzere Arap dünyasında da ABD’den Rusya’ya büyük ileti olarak yorumlandı. Londra merkezli El Arab Gazetesi’nin tanınmış Lübnanlı müellifi Hayrallah Hayrallah, Biden’ın bildirisinin “Kiev’e Putin değil ben geldim” minvalinde olduğunu yazdı.
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin vurduğu Suriye’de gündem yalnızca sarsıntı değil. Cumhurbaşkanı Esad’ın Umman Sultanlığı’na yaptığı ziyaret Arap dünyasında büyük yankı uyandırdı. Birçok müellife nazaran Suudi Arabistan başta olmak üzere birden fazla Arap ülkesi artık Şam’la bağlantıları olağana döndürmek istiyor.
İsrail’in başta Nablus kenti olmak üzere Filistin kentlerine yaptığı baskınlar ve artan tansiyon hafta boyunca Arap gündeminin birinci sıralarındaydı. Fakat Pazar günü Ürdün’ün Akabe kentinde Filistinli ve İsrailli tarafların ABD ve birtakım bölge ülkelerinin baskısıyla bir ortaya gelmesi kimi etraflarda tansiyonun azalması tarafında bir beklenti yaratsa da, İsrail’in aldığı ödünler karşısında baskıyı daha çok artırdığı ve bunun bu halde devam edeceği niyeti birçok Arap gazetesinde daha ağır basmakta.
‘KİEV’E PUTİN DEĞİL BİDEN GİRDİ’
Ukrayna Savaşı’nın bir yılını doldurmadan çabucak evvel Amerikan Lideri Joe Biden Ukrayna’nın başşehri Kiev ziyaretiyle bütün dünyayı şoke etti. Bu ziyaretiyle Joe Biden’in Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’e vermek istediği ileti da pek açık. Biden, Kızılordu karşısında direnen Kiev’e girenin Putin değil kendisi olduğunu göstermek istedi. Ki Kiev’in bu direnişi Putin’in siyasi geleceğini de önemli manada riske attı.
Putin, Ukrayna sonlarını aşan ve bütün dünyayı değiştiren bir savaşa girişti. Bu savaş, Avrupa’nın Sovyetlerin geri dönmesi kâbusuyla uyanmasından sonra bütün yeryüzünde derin izler bırakacak.
Ukrayna Savaşı bir yanıyla Rus üretimi silahların Batı ve de bilhassa ABD imali silahlar karşısında ne kadar geri kaldığını ortaya koydu. Bunun yanı sıra Rus ordusunun gerçek manada kâfi bir komuta kademesinden mahrum olduğu için uzun müddetli bir savaş yürütmeye kadir olmadığı da gün yüzüne çıktı.” (Hayrallah Hayrallah / Londra merkezli El Arab Gazetesi)
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşının birinci yıl dönümü. Karikatür: Usame Haccac / Kuds El Arabi Gazetesi
‘SAVAŞI ENGELLEMEYENLER BARIŞI DA SAĞLAYAMAZ’
“Savaşın üzerinden bir yıl geçti. Batı ile Sovyetler Birliği ortasında on yıllarca süren soğuk savaş ve Rusya ile Batı ortasında uzun süren çekişmelerin sonuçları hem taraflar ortasında hem de dünyada memleketler arası bağların geleceğini belirliyor.
Rusya Devlet Lideri elbet yanlışlı. Lakin ne var ki ne Ukrayna’daki sıcak savaşta ne de Batı ve Dünyada devam eden soğuk savaşta tek hatalı değil. ABD ve Batı bu savaş hasebiyle kendi kurup koruduğu dünya sistemini yerle bir etme tehditlerinde bulunuyor. Bunu da ambargolar sayesinde ve dünyayı tekrar iki kutuplu periyoda geri götürme uğraşlarıyla yapmaya çalışıyor. Lakin bu bahiste başarısız oluyor. Tıpkı güç konusunda kimi müttefikleri tehdit edip bunu siyasallaştırma gayretlerinde başarısız olması üzere.
Batı’nın gelişmiş silahları Ukrayna’ya akmaya devam ediyor. Rusya’nın önceliği ise bu silahları yerle bir etmek. Her iki taraf silahlarını denemeye ve çekişmeye devam ediyor. Ukrayna’da ülkeye akan milyarlardan sonra büyük çaplı yolsuzluk da yüzünü gösteriyor. En başta savaşı engelleyemeyenler ve daha sonra da bu savaşı yönetemeyenler barışı da tesis etmekte başarısız olacaklar. Bu hem gerçeklik hem de tarihin mantığıdır. (Abdullah Bin Bajad El Otaybi / Suudi Şark’ül Evsat Gazetesi)
‘DEPREM SONRASI BÖLGEDE SURİYE DİPLOMASİSİ’
6 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’yi vuran ve büyük bir insani felakete yol açan sarsıntı Ortadoğu bölgesinde siyasi açıdan dengelerin tekrar düzenlenmesine neden oldu. Birçok Arap ülkesinin başşehirlerinde Şam’la yakınlaşma konusundaki tereddütler değişmeye başladı. Siyasi açıdan Şam’la bağlarında bir donukluk yaşayan Kahire bu hususta en yeterli örneklerden biri. Bir diğer örnek de, gerek Maskat, gerekse de Abu Dabi’nin Suriye’ye geri dönmesi için büyük rol oynadıkları Riyad. Bilhassa de son periyotlarda Suudi Dışişleri Bakanı Faysal Bin Farhad’ın Şam’ı ziyaret etmesi gündemde. Bin Ferhan bu ziyareti doğrulamamakla bir arada reddetmedi de. Üstelik Bin Ferhan, Suriye’yle bağlantıları konusunda Körfez ülkelerinde yaşanan değişimleri doğruladı ve Şam’la diyaloğun gerekli olduğuna da vurgu yaptı. O denli görünüyor ki, Suudi Arabistan kelam konusu diyaloğun Mart ayında yapılması beklenen Arap Birliği tepesinden evvel başlamasından yana. Öbür yandan Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönmesi için gerekli hazırlıkların yapılması gayesiyle kelam konusu tepenin ertelenme ihtimali de gündemde.
Bu gelişmelerin yanı sıra Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bugdanov, ülkesinin Ankara, Şam ve Tahran ile birlikte dörtlü bir doruğun hazırlıklarını sürdürdüğünü açıkladı lakin beklenen tepeyle ilgili bir tarih vermedi. Öte yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Naser Kenani de bu doruğun yakında toplanması konusundaki ümitlerini lisana getirdi. (Alaa Halebi / Lübnan Al Akhbar Gazetesi)
‘İSRAİL HER ŞARTTA KATLİAMA DEVAM EDECEK’
İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu ve sağcı, ırkçı hükümet, her geçen gün ve her keresinde Araplar’ın ve Filistinliler ’in verdiği ödünlere kanlı taarruzlar ve katliamlarla karşılık vereceğini gösteriyor. Bunu da ırkçı bakanlarının söylediği üzere “Araplar’ın anladığı tek lisan olduğu” mantığıyla yapıyor. Fakat geçtiğimiz birkaç gün, bu mantığın işgalci devlet açısından maddi, siyasi, insani külfetinin giderek ağırlaşacağını göstermektedir.
Birkaç gün evvel Amerikan’ın baskısıyla Ramallah’taki Filistin idaresi daha evvel askıya aldığı (ancak hiçbir vakit bu mutabakatın uygulanmasından vazgeçilmedi) İsrail’le olan güvenlik mutabakatına tekrar geri döndü. Ayrıyeten Birleşik Arap Emirlikleri’nin İsrail’in yerleşimleriyle ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunduğu yasa tasarısı da geri çekildi. Fakat İsrail bu adımlara karşılık Nablus kentinde baskınlar düzenleyerek 11 Filistinli’yi şehit etti. Ki bu 11 kişi ortasında 16 yaşındaki bir çocuk da vardı.
Buna yanıt ise Gazze’den geldi. İslami Cihad Hareketi’nin askeri kanadı Saraya El Kuds İsrail yerleşimlerine yönelik 6 füze saldırısı gerçekleştirdi. İsrail’in bu adımlarına karşılık en gerçek karşılık ise Arin El Usud’un operasyonları olabilir.” (Rai El Youm Gazetesi / Başyazı)
Karikatür: İmad Haccac / El Arabi El Cedid Gazetesi *Metinler kısaltılarak ve özetlenerek çevrilmiştir.