İsrail’in Gazze’de işlemeyi sürdürdüğü savaş cürümlerini araştırmak üzere bir ortaya gelen akademisyen, entelektüel, insan hakları savunucuları ile medya ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri, İngiltere’nin başşehri Londra’da “Gazze Mahkemesi (Gaza Tribunal)” teşebbüsünü başlattı ve iki gün boyunca 100’e yakın kişinin katıldığı çeşitli toplantılar yapıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk’ın liderliğinde yürütülen projenin başkanlık heyetinde yeniden BM eski özel raportörlerinden Michael Lynk ve Hilal Elver üzere isimlerin yanı sıra akademi dünyasından Noura Erakat, Susan Akram, Ahmet Köroğlu, John Reynolds, Diana Buttu, Cemil Aydın ve Penny Green bulunuyor.
Mahkemenin değerli bileşenlerinden olan “mahkeme üyeleri” ortasında farklı art planlara sahip dünyanın çeşitli bölgelerinden pek çok değerli isim yer alıyor. Londra’daki toplantıya da katılan bu isimler ortasında Ilan Pappe, Jeff Halper, Ussama Makdisi, Ayhan Çitil, Cornell West, Avi Shlaim, Naomi Klein, Aslı Bali, Mahmood Mamdani, Craig Mokhiber, Hatem Bazian, Mehmet Karlı, Sami Al Arian, Farank Barat, Hassan Jabareen, Willy Mutunga, Victor Kattan ve Victoria Brittain da yer alıyor.
Londra’daki toplantının birinci gününde ayrıyeten, mahkeme için değerli fonksiyonu olacak Filistinli sivil toplum kuruluşları ve hak örgütleri temsilcileri ile özel oturum düzenlendi. Bu oturuma katılan sivil toplum kuruluşları ortasında Law for Palestine, Filistin STK’leri Ağı (Palestinian Environmental NGOs Network), Arap Besin Egemenliği Ağı (APN), İsrail’deki Arap Azınlık Haklarını Müdafaa Hukuk Merkezi (Adalah), Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq, BADIL, Al-Mezan Center for Human Rights, Filistinli tutukluların haklarını aramak için kurulan sivil toplum kuruluşu” Addameer Mahkum Dayanağı ve İnsan Hakları Derneği, Filistin İnsan Hakları Merkezi (PCHR) bulunuyor.
Mahkeme, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisi milletlerarası gençlik kuruluşu olmak üzere 66 gençlik kuruluşu üyeden oluşan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) takviyesiyle düzenleniyor.
Gazze Mahkemesi kapsamında birinci hazırlık toplantılarının yapıldığı Londra’da, lojistik süreçler, mahkemenin tertip yapısının oluşturulması ve çalışma temelleri belirlendi. Toplantılarda, mahkemenin işleyişine dair temel prensipler, yürütme ve irtibat stratejileri üzere hususlar da detaylı olarak gündeme geldi.
Halk vicdanına dayanan mahkemenin ikinci ayağının, Mayıs 2025’te Bosna Hersek’in başşehri Saraybosna’da, üçüncü ve son basamağının ise Ekim 2025’te İstanbul’da yapılması öngörülüyor. Saraybosna’da yapılacak oturumda, hazırlanan raporlar, şahit sözleri ve taslak beyanname kamuoyuna sunulacak. Toplantıya, Gazze’deki durumdan etkilenen bireylerin yanı sıra bölgedeki sivil toplum temsilcileri ve uzman şahitler da katılacak.
Gazze Mahkemesi’nin en değerli kademelerinden biri olan ve Ekim 2025’te İstanbul’da yapılacak ana duruşmada, ortalarında hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerin yer aldığı şura, kurban ve şahit sözlerini dinleyecek, en son kararın taslağını açıklayacak. Ayrıyeten, Gazze Mahkemesi’nin sürecine dair son gelişmeler doğrultusunda özel bir yetki ve tavsiye içeren kararlar da açıklanacak.
Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak memleketler arası toplumun dikkatini çekmeyi hedefliyor.