Balıkesir Erdek Körfezi‘ne dalış yaparak incelemelerini aktaran Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, 2021 yılının ilkbahar ile yaz aylarında Marmara Denizi’nin yüzeyini kaplayan müsilajın geri döndüğünü tabir etti.
23 Ekim 2024 tarihindeki dalışında 10 metre derinlikte başlayıp, 15 metre derinliğe kadar müsilaj oluştuğunu söyleyen Prof. Sarı, 25 Ekim tarihinde yapılan dalışlarda ise müsilajın 10 metreden başlayarak 24 metreye kadar yayıldığını gördüğünü söyledi.
“DENİZ SUYU SICAKLIĞI BİRİNCİ 20 GÜN 2 DERECE YÜKSEKTİ”
Deniz suyu sıcaklığının ekim ayının ilk 20 günü için uzun yıllar ortalamasından yaklaşık 2 derece daha yüksek olduğunu belirtti. Deniz yüzeyinde 21 derece olan su sıcaklığının, 40 metrede 16 derece olarak ölçüldüğünün altını çizdi.
‘ÖRÜMCEK AĞI ÜZERE ÖNEMLİ KAYIPLARA NEDEN OLUYOR”
Yazılı basın açıklaması yapan Sarı, müsilaj hakkında bilgi vererek şu sözleri kullandı:
“Aslında soluduğumuz havanın içindeki oksijeni üreten birçok tek hücreli alglerin kirlilik sonucu artan azot ve fosforu kullanarak çok çoğalması sonucu suya salgıladıkları polisakkaritlerden oluşuyor. Sümüksü, şeffaf ve kıvamlı bir yapıda olan bu salgı, sudaki bütün mikroorganizmalar için çok uygun bir gelişme ortamı sunuyor. Mikroorganizmaların da sürece dahil olmasıyla denizde kilometrelerce uzanan tül gibisi yapılar örümcek ağı üzere uzanıp gidiyor. Kibrit çöpü üzere küçük oluşumlarla başlayan süreç evvel uzun şeritlere, sonra bulut üzere müsilaj kümelerine dönüşüyor. Müsilaj kümeleri ağırlaştıkça tabana çökerek pina, midye, istridye, sünger ve mercan üzere tabanda sabit yaşayan canlıların beslenmesini, nefes almasını engelleyerek önemli kayıplara neden oluyor. Müsilaj oluşumu Marmara Denizi’nde çoklukla Karadeniz’den İstanbul Boğazı aracılığıyla giren suyun minimuma indiği, deniz kurallarındaki durağanlığın azamiye çıktığı ekim ayında başlamaktadır. Bu ayda başlayan müsilaj kış boyunca devam ederek yoğunluk artığında nisan ayından itibaren deniz yüzeyine çıkmaktadır. Lakin yüzeyde görülen müsilaj toplam müsilajın binde biri bile değildir.”
“DENİZ EKOSİSTEMİNE ÖNEMLİ ZİYANI OLAN BİR FELAKETTİR”
Açıklamasında, deniz yüzey sıcaklığı ve artan kirliliğin müsilaj oluşumunu tetiklediğini tabir eden Prof. Sarı, “Müsilaj, deniz ekosistemine önemli ziyanı olan bir felakettir. Marmara Denizi etrafında yaşayan 25 milyon insanın atıklarının ne yazık ki hala en fazla yüzde 55’i arıtılıyor. Geriye kalan atıkların yüzde 45’i yalnızca parçacıklar fizikî olarak ayrılarak derin deşarjla denize boca ediliyor. Ülke sanayisinin yarısından fazlası da Marmara Denizi etrafında kümelenmiş vaziyette. Sanayi atıklarının da en güzel olasılıkla yarısı arıtılıyor, geri kalan kısmı hiç arıtılmadan Marmara Denizi’ne ulaşıyor. Ağır ziraî faaliyet esnasında kullanılan gübreler, tarım zehirleri ve akarsu ağı ile denize ulaşan atıkların ölçüsü da azımsanmayacak kadar yüksek. Deniz suyu sıcaklığı artışını sonlandırmak yahut deniz kurallarındaki durağanlığa müdahil olmak ne yazık ki mümkün değil. Bu yüzden 2021 yılından beri tüm bilim insanları yeni müsilaj oluşumunun önüne geçmenin tek yolunun Marmara Denizi’nin atık yükünün azaltılmasıyla mümkün olduğuna dikkat çekmektedir” dedi.
“MARMARA DENİZİ’NDE KONTROLLER ARTIRILMALI”
Müsilajın yine Marmara Denizi’ni tehdit ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Sarı, açıklamalarında şu ayrıntıların da altını çizdi:
“2021 yılında hazırlanarak uygulamaya konulan 22 hareketten oluşan Marmara Denizi Aksiyon Planı’nın (MDEP) 14 unsuru denizin kirlilik yükünü azaltmakla ilgiliydi. Üzülerek belirtmek gerekir ki MDEP faal halde uygulanamadığı için denizin kirlilik yükü azaltılamamış ve müsilaj yine Marmara Denizi’ni tehdit eder hale gelmiştir. Müsilajın deniz ekosistemine vereceği ziyanları azaltmak, balıkçılık ve turizm başta olmak üzere ekonomik kayıpları sonlandırmak için ivedilikle merkezi ve lokal idarelerin harekete geçmesi kuraldır. Marmara Denizi’ne ulaşan tüm kirlilik kaynakları denetim altına alınmalıdır. Denize su değil zehir taşıyan Nilüfer Çayı, Gönen Çayı, bir tünelle Marmara’ya bağlanan Ergene Irmağı’na denetimsizce salınan endüstriyel atıklar durdurulmalıdır. Bütün akarsular için debiye bağlı deşarj limitleri tekrar düzenlenerek ivedilikle uygulamaya geçilmelidir. Müsilajın negatif tesirlerini azaltmak üzere Marmara Bölgesi’nde her türlü arıtılmamış atık deşarjı ivedilikle durdurulmalı ve kontroller artırılmalıdır.”